Uitstap naar Brussel

Donderdag 17 februari 2022

Wandeling Noord-Zuid as en bezoek expo Orient Express in Schaarbeek

Foto expo Orient Express in Schaarbeek

’s Morgens starten we met een korte wandeling in de omgeving van het Centraal Station waar bij de aanleg van de Noord-Zuid verbinding hele wijken werden platgegooid.

Vooraleer we richting Schaarbeek sporen lunchen we in het centrum van Brussel.

Geen trein spreekt zo tot de verbeelding als de Oriënt Express. Een trein met Belgische wortels, zo blijkt uit een expo in Train World in Schaarbeek, in het kader van Europalia.

Minder bekend is dat de Oriënt Express bedacht is door een Belgische zakenman, Georges Nagelmackers. Hij haalde de mosterd in de Verenigde Staten en stichtte in 1872 de Compagnie Internationale des Wagons-Lits.

Train World brengt de man tot leven in zijn eigen bibliotheek, omringd door documenten, kaarten en zelfgetekende plannen voor de ideale inrichting van een rijtuig.

Nagelmackers ligt aan de basis van het luxereizen per trein doorheen Europa, tot in het oosten. Hij legde contacten met regeringen en spoorwegmaatschappijen en kreeg een ferme duw in de rug van koning Leopold II.

Er kwamen verbindingen tussen Londen, Parijs of Oostende enerzijds en in het oosten Constantinopel (Istanbul) tot Bagdad en Teheran toe.

Het oriëntalisme vierde hoogtij, wat ook blijkt uit enkele schilderijen in de nagebouwde bibliotheek van Nagelmackers. Dat oosten werd destijds toch verkeerd weergegeven in de beeldvorming, met de nadruk op exotisme, mysterie en zelfs een vleugje verdorven-heid.

En er deden allerlei verhalen de ronde: “Neem toch maar een revolver mee, want als je door de Balkan reist, kan het wel eens nodig zijn om je eigen lijf en leden te beschermen.”

Er werd veel reclame gemaakt voor de treinverbinding. Dat blijkt uit de vormgegeven affiches in Train World, met slogans die doen dromen: “London-Bagdad in 8 days. Safety. Rapidity. Economy” of de “Constantza Express Ostende-Constantinople”.

Twee Oriënt Express wagons zijn binnengereden in de laatste hal van Train World. Ze zijn nog allebei in dienst.

De “Côte d’Azur” uit 1929 is een parel van art deco, met royale zetels, houten lambriseringen, koperbeslag op de deuren en raampjes in de vorm van “ossenogen”. Het is een barrijtuig.

Ernaast staat het restauratierijtuig "Rivièra" uit 1927 dat eruitziet als het decor uit Agatha Christie. In de coulissen zitten voorraadkasten zoals in een vliegtuig; het onderstel is zo stabiel dat de thee niet uit de kopjes davert en aan boord wordt tijdens het rijden gekookt.

De Oriënt Express spoort om de paar jaar wel eens door België, tot jolijt van treinspotters, maar binnenkijken in de wagons mag nooit. Hier kan dit nu wel.

Om al die rijkelui door berg en dal te trekken, tot in Istanbul en terug, was de Oriënt Ex-press ook aangewezen op Belgische paardenkracht.

Voor het restauratierijtuig in Train World staat een massieve stoomlocomotief type 7, Belgisch fabricaat. Tussen 1835 en 1939 exporteerde ons land meer dan 11.000 van die stoomlocs naar alle windstreken .

De Oriënt Express heeft België op de kaart gezet als pionier-treinland. Het zet de hedendaagse mens aan het denken over duurzaam reizen… en over snelheid en traagheid.

We worden heel de dag op sleeptouw genomen door een deskundige gids die zelf jaren-lang voor de spoorwegen heeft gewerkt. Hij geeft ons ook een rondleiding in deze unieke expo.